Potrzeba bycia docenianym a ewolucja
W dużej mierze wynika to z faktu, iż poczucie własnej wartości będące fundamentem pewności siebie, jest w dużej części zależne od tego, jak inni nas cenią. William Irvive w swojej książce „O pragnieniach ludzkich” pisze:
„(…) Chcielibyśmy, aby ludzie nas kochali, a jeśli nie kochali, to chociaż podziwiali. A jeśli nie jesteśmy w stanie wzbudzić w ludziach podziwu, szukamy szacunku i uznania.”
Z kolei inny słynny psycholog Daniel Goleman ujął to w ten sposób:
„(…) Z biologicznego punktu widzenia zagrożenie naszej pozycji w oczach innych jest bardzo potężne. Prawie tak potężne, jak zagrożenie życia.”
Nasuwa się pytanie dlaczego uznanie i szacunek są dla nas tak ważne? Odpowiedź kryje się w naszej ewolucji – od czasów pierwszych plemion człowiek mógł przetrwać tylko dzięki swojemu plemieniu, a poza nim najczęściej ginął – zagrażały mu dzikie zwierzęta, żywioły natury, inne plemiona. Stąd nasza głęboka potrzeba uznania, szacunku, akceptacji i poczucie bycia potrzebnym w swojej grupie, ponieważ odrzucenie traktujemy jako biologiczne niebezpieczeństwo.
Biologiczny punkt widzenia
Z biologicznego punktu widzenia istotną umiejętnością w naszym życiu jest budowanie pozytywnych relacji z innymi ludźmi. Ważne jest jednak, aby postrzegać nasze relacje w kontekście swojej samooceny, dbania o swoje granice fizyczne, emocjonalne i mentalne oraz asertywnego reagowania, gdy ktoś wpływa na nasze poczucie wartości.
Dlaczego w pracy i w naszym życiu prywatnym jest to tak istotne? W swojej pracy coacha i konsultanta odporności psychicznej najczęściej pomagam wzmocnić pewność siebie i odwagę w działaniu. Dzięki temu osoby lepiej radzą sobie w otoczeniu krytyków i narzekaczy. Zaczynają realizować to, czego chcą. Wierzą, że są dobrzy w tym, co robią. Pokonują poczucie, że nie dadzą rady, a ich umiejętności nie są szczególnie wartościowe i każdy może to robić. Wówczas przestają zwlekać i zaczynają działać! A to otwiera przed nimi nowe możliwości – pracy z pasją, realizacji własnych celów, rozwoju nowych kompetencji.
Dlaczego nie jesteśmy w pełni produktywni? - wyzwalacze
Skoro nasze poczucie bezpieczeństwa zależy w dużej mierze od pozytywnych relacji z innymi ludźmi, to nasza biologia sprawia, że wyczuwając coraz większe zagrożenie dla naszej wartości (np. bycie niedocenianym, nieszanowanym), coraz więcej energii zużywamy na jej obronę i odbudowanie.
Sytuacje, które aktywują nasze zachowanie obronne są wyzwalaczami – ostrzegawczymi sygnałami o potencjalnym zagrożeniu. Im więcej takich wyzwalaczy, tym mniej jesteśmy efektywni i wydajni w swojej pracy. Więcej energii zużywamy wtedy na budowanie poczucia własnego wewnętrznego bezpieczeństwa.
Zastanów się jak ktoś reaguje, gdy znajdzie się w poniżej sytuacji:
- Ktoś rozmawia ze mną protekcjonalnie i bez szacunku?
- Mam poczucie niesprawiedliwego potraktowania czy niedocenienia?
- Ktoś zmusza mnie do czekania czy nie udziela mi długo odpowiedzi?
- Ktoś ociąga się z pracą nad ważnym projektem czy zadaniem, które koordynuję?
- Ktoś wyznacza nierealne terminy, nie uzgadniając ich ze mną?
- Ktoś inny jest doceniony za pracę, którą wykonuję?
Co dzieje się z naszym organizmem, gdy jesteśmy krytykowani?
Czy wiesz, że gdy mamy poczucie bycia krytykowanym, nasza zdolność klarownego myślenia słabnie? To sprawia, że przestajemy myśleć jasno i logicznie. Przyczyną jest reakcja na stres! A nie zadajemy sobie sprawy, iż zagrożenie poczucia wartości jest jednym z najsilniejszych bodźców stresogennych.
Margaret Kemeny i Sally Dickerson przeprowadziły analizy 208 badań dotyczących stresu i wyniki doprowadziły ich do przełomowego odkrycia. Najwyższy poziom kortyzolu we krwi i najbardziej ekstremalną z reakcji „walcz albo uciekaj” wywołuje „zagrożenie dla naszej świadomości społecznej, czyli zagrożenie naszej akceptacji społecznej, szacunku i statusu”.
Trening pewności siebie
Walczysz ze zbyt niską pewnością siebie? Możesz dowiedzieć się więcej i nauczyć się nowych nawyków wzmacniających pewność siebie w działaniu, uczestnicząc w profesjonalnym warsztacie online:
Trening w 3 KROKACH: Siła i pewność siebie – zawodowo i prywatnie
Zapraszam Cię w dniu 5 maja 2021r. w godz. 17:00 – 20:30!
_____
Beata Krzos
Wellbeing coach, Trenerka biofeedback, Konsultantka Odporności Psychicznej, HeartMath® Certified Practitioner