Człowiek jako istota biologiczna ewoluował w ścisłej zależności od środowiska naturalnego. Ta więź ma fundamentalne znaczenie dla naszego zdrowia fizycznego i psychicznego. Współczesne badania potwierdzają, że kontakt z naturą może znacząco poprawić dobrostan psychologiczny, wpływając na emocje, poznanie i relacje społeczne.
Ludzkie umysły ewoluowały w naturalnych środowiskach, dlatego nasz mózg może być lepiej przystosowany do funkcjonowania w przyrodzie niż w sztucznych miejskich krajobrazach. Zainteresowanie przyrodą jako źródłem zdrowia psychicznego można postrzegać jako nowy trend, ale może być również głęboko zakorzenioną naturalną potrzebą człowieka.
Obecnie możemy zaobserwować, jak rozwija się ekopsychologia, której celem jest zrozumienie, w jaki sposób interakcje z naturą wpływają na zdrowie psychiczne człowieka. Terapie ekopsychologiczne wykorzystują kontakt z przyrodą jako narzędzie terapeutyczne, pomagając pacjentom w radzeniu sobie z lękiem, depresją i stresem.
Redukcja Stresu: Badania wykazują, że kontakt z naturą obniża poziom kortyzolu, hormonu stresu. Przebywanie na łonie natury może prowadzić do obniżenia ciśnienia krwi i tętna, a także do zmniejszenia napięcia mięśniowego.
Poprawa Nastroju: Regularne spacery w parkach, lasach czy innych naturalnych terenach mogą poprawiać nastrój i redukować objawy depresji i lęku. Widoki zieleni, śpiew ptaków i inne naturalne dźwięki mają kojący wpływ na nasz układ nerwowy.
Zwiększona Kreatywność i Funkcje Poznawcze: Kontakt z naturą może poprawiać funkcje poznawcze, takie jak pamięć robocza, koncentracja i kreatywność. Przerwy na świeżym powietrzu mogą pomóc w „resetowaniu” umysłu i poprawie zdolności do rozwiązywania problemów.
Wzmacnianie Relacji: Aktywności na świeżym powietrzu, takie jak wspólne spacery, pikniki czy prace w ogrodzie, mogą wzmacniać więzi społeczne i poprawiać relacje interpersonalne.
Poczucie Przynależności i Spójności: Przebywanie w naturalnych środowiskach może zwiększać poczucie przynależności i spójności z otaczającym światem, co jest istotne dla zdrowia psychicznego.
Zwiększona Empatia i Altruizm: Kontakt z naturą może prowadzić do wzrostu empatii i zachowań prospołecznych. Ludzie, którzy spędzają więcej czasu na łonie natury, często wykazują większą troskę o innych i są bardziej skłonni do pomocy.
Czy zastanawiasz się, jaki wpływ może mieć deprywacja przyrody na zdrowie psychiczne? Termin Zaburzenie Deficytu Przyrody, wprowadzony przez Richarda Louva, odnosi się do negatywnych skutków braku kontaktu z naturą, szczególnie u dzieci. Może prowadzić do problemów behawioralnych, trudności z koncentracją i zwiększonego poziomu stresu. W obliczu rosnącej urbanizacji i technologizacji życia, świadome i regularne angażowanie się w aktywności na świeżym powietrzu może stanowić skuteczne antidotum na współczesne wyzwania zdrowotne.
Niezależnie od stanu naszej wiedzy o ekoterapii, warto wspomnieć o naturalnych sposobach poprawy naszego samopoczucia, które są obecnie świadomie używane jako techniki m.in. redukcji stresu.
Terapia Ogrodnicza: Prace ogrodnicze są często stosowane jako forma terapii, pomagającej w redukcji stresu, poprawie nastroju i rozwijaniu umiejętności społecznych.
Leśna Terapia: Popularna w Japonii jako „shinrin-yoku” (kąpiele leśne) polega na świadomym spacerowaniu po lesie i zanurzeniu się w jego atmosferze. Badania wskazują, że taka praktyka może obniżać poziom stresu i poprawiać zdrowie psychiczne.
Zielona Terapia: Wykorzystanie naturalnych przestrzeni do terapii osób z problemami psychicznymi, takimi jak depresja, PTSD czy lęki.
Zwiększanie świadomości ekologicznej i konieczności dbania o przyrodę jest kluczowe nie tylko ze względu na grożącą nam katastrofę klimatyczną, ale także dlatego, że związek człowieka z przyrodą ma głębokie korzenie ewolucyjne i jest niezbędny dla zdrowia psychicznego i dobrostanu. Regularny kontakt z naturą przynosi liczne korzyści, w tym redukcję stresu, poprawę nastroju, zwiększenie kreatywności i funkcji poznawczych, a także wzmocnienie relacji społecznych. Warto doceniać przyrodę też w tym wymiarze psychologicznym, a nie tylko w sferze produkcji żywności.f
Trener rozwoju osobistego. Coach ACC ICF. Certyfikowany Praktyk HeartMath® w Instytut HeartMath® USA. Nauczyciel MBSR i MBLC w trakcie szkolenia (Soltereno Mindful Academy oraz Mindfulness Association UK).
Konsultant Odporności Psychicznej (Nr licencji: MTQ1246705). Psychodietetyk (SWPS).
Ekonomistka (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu). Współzałożycielka Akademii Wellbeing.
Prowadzi warsztaty m.in. w zakresie budowania dobrostanu i naturalnych sposobów radzenia sobie ze stresem (self-care) opartych na uważności i medytacji w ruchu, zarządzania stresem, ekoterapii, rozwijania umiejętności empatycznej komunikacji oraz budowania pozytywnych relacji.
